Bovenaan de lijst van goede voornemens van veel Hollanders staan vaak afvallen, sporten of gezonder eten: dingen die je lijf goed in conditie houden. Maar het is ook belangrijk jezelf mentaal in vorm te houden. Een nieuwe taal leren op latere leeftijd houdt je brein bijvoorbeeld langer fit. Zou dat niet een mooi voornemen zijn voor 2024? En dat combineren met vrijwilligerswerk voor Taal Doet Meer?
Foto: Polle van Rijsbergen
Uit Canadees onderzoek bleek dat mensen die meerdere talen spreken pas vier jaar later klachten van dementie krijgen, in vergelijking met mensen die maar één taal spreken. Daarom zijn onderzoekers nu nieuwsgierig of je dat soort effecten ook kunt bereiken als je als ééntalige op latere leeftijd nog een nieuwe taal leert. Mara van der Ploeg promoveerde onlangs op dit onderwerp aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ze maakte voor haar onderzoek een online cursus Engels voor 65-plussers. De deelnemers kregen drie maanden lang twee uur per week les in groepjes van 5 of 6 deelnemers.
Omdat er nooit eerder onderzoek was gedaan naar de behoeften van oudere taalleerders, voerde Mara eerst een behoefteanalyse uit. Daaruit bleek dat oudere Nederlanders vooral een nieuwe taal willen leren om met anderen te kunnen communiceren én om te reizen. Als je een nieuwe taal leert, worden je vakanties immers leuker. Zelfs met basistaalvaardigheden kun je makkelijker de gebaande paden verlaten en meer avonturen beleven. Je kunt een andere, authentiekere kant van het land ontdekken. Zo heb ik zelf met behulp van mijn driejarige cursus Turks goed kunnen onderhandelen over een houten huisje om in te overnachten in een natuurpark, ver van de bewoonde wereld in Turkije.
“De taalvaardigheid, het algemene spreekniveau en de woordenschat ging omhoog”
Uit Mara’s onderzoek bleek dat de oudere cursisten na hun cursus Engels van 3 maanden, beter scoorden op zowel inhibitievaardigheden als hun werkgeheugen. Inhibitie betekent dat je even iets in je geheugen kunt ‘parkeren’ om met wat anders bezig te gaan. Met je werkgeheugen kun je dingen even vasthouden om een taak af te ronden. Zowel inhibitie als werkgeheugen nemen af naarmate we ouder worden. Verder ging de taalvaardigheid, het algemene spreekniveau en de woordenschat van deelnemers omhoog. Maar het mooiste resultaat vind ik dat ook het welzijn van de deelnemers omhoog ging tijdens de cursus. Kortom: het leren van een nieuwe taal in een groepje, maakte deze mensen blij.
Ik zie hier kansen voor Taal Doet Meer. Taal Doet Meer is er voor iedereen die de Nederlandse taal wil leren en vrijwilligers helpen hen daarbij. Maar hoe leuk zou het zijn als we aan het begin van het nieuwe jaar de rollen eens een keertje omdraaien? Als die Turkse deelneemster mij zou helpen mijn Turks op te frissen? Of als vrijwilligers die graag Spaans of Arabisch willen leren een paar taalcafés in het Spaans of Arabisch zouden kunnen bijwonen, gegeven door mensen die de Nederlandse taal aan het leren zijn?
“Hoe leuk zou het zijn als we de rollen eens een keertje omdraaien?”
Ik zou er meteen ook interessante informatie aan koppelen over de verschillen tussen culturen, waardoor we de culturele diversiteit van onze wereld meer leren waarderen! Ok, nu ben ik misschien een beetje te optimistisch tegen het tij in aan het doordraven met mooie vergezichten. Maar hoop doet leven, zo bij de start van een nieuw jaar. En het lijkt me toch zeker prettig voor meertaligen die Nederlands aan het leren zijn om zelf eens dé expert te mogen zijn? En een ander te kunnen corrigeren op uitspraak of woordenschat? En ik, de in Nederland geboren en getogen Nederlander: ik houd mijn brein fit.
* Deze column is geschreven door gastcolumniste Silvia Bunt
Breng hem over als taalvrijwilliger! Door een ander te helpen met het keren van het Nederlands, werk je mee aan het zelfvertrouwen, de toekomstkansen en positie van taalleerders in de Utrechtse samenleving. Word ook vrijwilliger bij Taal Doet meer! Voor meer info, check onze vacatures.
