Toen Ed de Haan drie jaar geleden met pensioen ging, had hij zich twee dingen voorgenomen: om iets goeds te doen voor de aarde en iets goeds te doen voor mensen. Zijn eerste voornemen gaf hij vorm door bomen te gaan planten, de tweede door vrijwilliger te worden bij Taal Doet Meer. De derde pupil die hij heeft begeleid is Joed. En uit dat contact is een hele bijzondere vriendschap ontstaan.
Foto: Sikko Gerkema
Vader Sam vluchtte zes jaar geleden uit Idlib, een stad in het oosten van Syrie. Het duurde ruim anderhalf jaar voordat hij verenigd kon worden met zijn vrouw Ghosoun, zoon Joed en dochtertje Joedi. Sam studeerde geneeskunde, Ghosoun was kapster en gaat nu aan het werk in de kinderopvang. Ik word gastvrij door het hele gezin ontvangen in hun appartement. Er komt direct thee op tafel. Als Ed iets later ook binnenkomt, rent Joed direct op hem af en geeft hem een knuffel.
“ Als Ed binnenkomt rent Joed direct op hem af ”
Toen Ed zich aanmeldde bij Taal doet meer gaf hij aan dat hij graag met jonge mensen wilde werken. Het eerste contact gaat altijd via een coördinator. Die bezoekt ook het gezin en heeft toen aan Joed gevraagd wat hij prettig zou vinden. Joed weet het nog goed. “Ze vroeg aan mij: wil je iemand die streng is of juist lief? Wil je liever een man of een vrouw? Het belangrijkste vond ik dat het gezellig zou zijn en dat ik beter in taal zou worden.” Vanaf het eerste moment dat ze elkaar ontmoette, hadden ze een klik. Het hele schooljaar zullen ze elkaar zien, op een vaste dag en tijd, elke maandag van vier tot half zes.
“Wat doen jullie dan precies?”, vraag ik. Ed: “Eerst bespreken we de afgelopen week een beetje, drinken een kopje thee en dan gaan we oefeningen doen. Ik laat het vaak aan Joed over waar hij behoefte aan heeft. Soms is het begrijpend lezen of woordenschat. Ik had ook contact met zijn juf op school Ellen.” Vader Sam vertelt dat de school Joed had verwezen naar Taal Doet Meer omdat hij gemotiveerd was om het heel goed te doen.
De oefeningen gaan heel vaak spelenderwijs begrijp ik als Joed begint te vertellen. “Trappetjes. Mooi, mooier, mooist.” Om hem een beetje uit te dagen vraagt Ed aan Joed of hij het trappetje nog weet dat begint met ‘goed’. Dat blijkt nog steeds een hele lastige. Nederlands is ook niet makkelijk. Zusje Joedi blijkt overigens ook veel lessen te hebben meegemaakt.
“ De school had Joed verwezen naar Taal Doet Meer omdat hij zo gemotiveerd was ”
Spreekwoorden kwamen ook vaak terug. Joed weet nog goed wat de appel valt niet ver van de boom bekent. “Dat mensen op elkaar lijken.” Ed en Joed kwamen er ook achter dat sommige spreekwoorden in het Arabisch bijna precies hetzelfde zijn. ‘Wie een kuil graaft voor een ander, valt er zelf in’ bijvoorbeeld. “Maar bij ons is het niet ‘een ander’ maar ‘een broertje’”, legt vader Sam uit. Ghosoun zet een dienblad met Arabische koffie, wat glaasjes water en schaaltjes met vijgen op tafel. Ik vraag of er thuis veel Nederlands wordt gesproken. Sam knikt: “Heel veel, behalve als we praten over onze familie, ons land of over vroeger, dan praten we altijd Syrisch.”
De lessen van Ed hebben Joed heel erg geholpen. Hij zit nu op niveau ‘Avi uit’ en zijn spelling zit op havo/vwo niveau. Joed weet heel goed wat hij later wil worden. “Chirurg, misschien wel in Amerika. En ik wil ook heel veel talen leren spreken: Frans, Engels, Spaans, Italiaans.”
Opeens rent Joed van tafel. Hij komt terug met een hoge ronde koektrommel. “Dit is de woordendoos van Joed”, zegt Ed. Ze moeten allebei even lachen omdat de deksel, zoals altijd, pas met heel veel moeite van de bus kan worden losgewrikt. De hele bus zit vol met papiertjes waarop woorden en hun uitleg staan. Die schreef Joed altijd op om later nog eens na te kunnen lezen. Eb en vloed bijvoorbeeld, of: hoe heet een klein leeuwtje? Ook zusje Joedi deed overigens regelmatig mee met de spelletjes.
Dat Ed en Joed meer dan taalmaatjes zijn geworden, blijkt wel als ik vraag wat ze nog meer samen hebben gedaan. Joed krijgt gelijk een grote glimlach op zijn gezicht. “Zwemmen,” zegt hij. Ed knikt lachend. “Ja, we zijn een keer met z’n tweetjes naar het zwembad geweest. Toen heb ik Joed geleerd hoe je op de bodem van het zwembad kan zitten.” Joed weet het nog goed. “Dan moet je vlak voordat je onder water gaat, je laatste beetje lucht uitblazen en dan zink je veel makkelijker omlaag. Maar toen we een wedstrijdje deden heb ik wel een beetje vals gespeeld, want toen heb ik mijzelf onder water vastgehouden aan een ketting.” Joed is wel de eerlijkste valsspeler die er is.
“ De steun die Ed kreeg van het gezin heeft hij als een warm bad ervaren ”
Ook de twee gezinnen zijn het afgelopen jaar naar elkaar toegegroeid. Zo was Ed erbij toen het gezin hun naturalisatiebewijs kreeg uitgereikt. Maar ook in slechte tijden waren ze er voor elkaar, toen de vrouw van Ed een tijd ernstig ziek was. De steun die hij kreeg van het hele gezin heeft hij als een warm bad ervaren. Gelukkig gaat het nu veel beter met zijn vrouw en samen een keer eten met z’n allen staat dan ook zeker op het programma.
Een Taalmaatje van Taal Doet Meer helpt een kind voor maximaal een jaar. Dit om zoveel mogelijk kinderen te kunnen helpen met de taal. Dus eigenlijk zit het erop voor Ed en Joed. Maar ze hebben samen afgesproken om elkaar nog regelmatig te blijven zien.
Als ik na het gesprek naar huis rijd, heb ik zelf ook een grote glimlach op mijn gezicht. Het was een bijzondere ontmoeting met allemaal lieve mensen. Mensen die nog niet zo lang geleden meer dan 4.000 kilometer van elkaar woonden en door het lot bij elkaar zijn gebracht. Het gezin mist hun familie in Syrië vast elke dag. Toch hebben ze er hier in Utrecht er ook nieuwe ‘familie’ bijgekregen. Daar is geen mooier bewijs voor dan deze warme en oprechte vriendschap tussen Ed, Joed en de rest van het gezin.
*Dit verhaal is geschreven door Sikko Gerkema, freelance tekstschrijver bij www.cecinestpasunbureau.nl
Wil je net als Ed bijdragen aan het zelfvertrouwen, de taalontwikkeling en de toekomstkansen van kinderen (en volwassenen) in Utrecht? Word vrijwilliger bij Taal Doet meer! Als coach, taalmaatje of coördinator help je mensen sterker te staan in onze mooie stad. Voor meer info, check onze vacatures.
