Mijn twee grootste passies zijn talen en muziek (of, om precies te zijn, de piano). Ik merk dat ik aan talen denk wanneer ik piano speel, en dat ik aan muziek denk wanneer ik studeer of schrijf. Misschien komt dat omdat ik van beide activiteiten hou, of omdat ze veel gemeen hebben: het leerproces. Daarom hierbij enkele eigenaardige overeenkomsten en bijpassende tips.
Probeer de regels te internaliserenNa vele jaren en veel moeite kan ik een jazzmelodie improviseren door een lijst akkoorden te volgen. Nee, het was niet eenvoudig. Het kostte me jaren aan dagelijks oefenen met toonladders, en ik weet heel goed dat deze verworven vaardigheid snel zou verdwijnen als ik stop met dagelijks oefenen.
Hetzelfde gebeurt met talen: onregelmatige werkwoorden, voorzetsels en uitzonderingen moeten uit het hoofd worden geleerd om ze vervolgens automatisch te kunnen gebruiken. Hoe meer we praten, hoe sneller we ze uit ons geheugen kunnen ophalen en op de juiste manier gebruiken. En als we stoppen met oefenen, zullen we ze vergeten, want een taal leren is niet zoals fietsen.
“Hoe meer we praten, hoe sneller we uitzonderingen uit ons geheugen ophalen”
Het goed kennen van toonladders en arpeggio’s helpt me bij het improviseren. Net zoals het uit het hoofd kennen van enkele melodieën. Zo zijn mijn improvisaties vaak geen losse noten die achter elkaar worden gespeeld, maar bestaan ze uit kleine stukjes van melodieën.
Op dezelfde manier is het goed om een zelfstandig naamwoord altijd samen met het lidwoord (de of het) te leren en een goede mentale voorraad vaste combinaties (werkwoord en voorzetsel, bijvoeglijk naamwoord en voorzetsel…) en uitdrukkingen op te bouwen. Je hoeft dan minder aan de grammatica te denken tijdens het praten en kunt makkelijker vloeiende zinnen vormen.
“Mijn improvisaties bestaan uit kleine stukjes van melodieën”
Op 19-jarige leeftijd stapte ik over van klassieke piano naar jazz zonder goed te weten wat jazz was. Mijn leraar merkte op dat mijn klassieke achtergrond te veel te horen was en dat ik te veel las, in plaats van op gehoor te spelen. “Je moet meer jazz luisteren om een jazzklank te krijgen,” zei hij.
Zo is het ook belangrijk om veel aandacht te besteden aan de juiste uitspraak en intonatie van een zin. Ik weet dat het heel moeilijk is – en dat ons accent altijd te horen zal zijn – maar vaak als iemand niet begrijpt wat we zeggen, ligt het probleem niet bij de grammatica maar bij onze uitspraak.
Dat zei mijn pianoleraar, en hij had zeker gelijk. Ik herken hetzelfde probleem bij het spreken van een vreemde taal buiten de klas. Hoe moeilijk is het om met iemand aan de telefoon te praten die heel snel spreekt of een sterk accent heeft? Daarom is het nodig om veel te oefenen, zodat je op een natuurlijke manier kunt praten zonder aan de grammatica of de uitspraak van woorden te denken.
“Vaak als iemand ons niet begrijpt, ligt het probleem bij onze uitspraak”
Net als de piano is ook het leren van talen niet ontspannend. Het is prettig om vloeiend een taal te kunnen spreken, maar het is niet leuk om veel te oefenen en talloze uren te besteden aan het uit het hoofd leren van onregelmatige werkwoorden en uitspraak. Je kunt leuke apps gebruiken en met je vrienden oefenen om het leren leuker te maken. Maar er is altijd veel studie nodig, dat is onvermijdelijk.
Als je op zoek bent naar strikte regels, zijn talen, net als muziek, niets voor jou. In beide disciplines vinden we het heerlijk om te kunnen zeggen: “Dit klinkt beter” en houden we van uitzonderingen.
Wanneer we iets nieuws moeten leren, klampen we ons vast aan de regels in een poging om de grote chaos om ons heen te begrijpen. Maar helaas hebben bepaalde disciplines veel uitzonderingen en worden vaak beheerst door klank. Laat je niet te veel verrassen door de eigenaardigheden, maar duik in de schoonheid van de uitzondering.
“Er zijn geen makkelijke en moeilijke talen”
Er zijn geen makkelijke en moeilijke talen: er zijn talen die we thuis hebben geleerd en andere die we op school moeten leren.
Op dezelfde manier zijn er geen makkelijke en moeilijke instrumenten: wij pianisten weten dat we veel privileges hebben omdat we ons instrument niet stemmen, geen moeite doen om een zuivere toon te krijgen en ons instrument niet hoeven mee te nemen naar de les. Maar we moeten zowel de melodie als de begeleiding spelen en tegelijkertijd handen en voeten gebruiken.
Op dezelfde manier hebben alle talen moeilijkheden en absurditeiten om te overwinnen. Vergelijk geen talen met elkaar en probeer niet letterlijk alles wat je denkt in je eigen taal naar het Nederlands te vertalen.
* Deze blog is geschreven door Elena Basilio. Zij is Italiaanse en is vertaalster en taaltrainer. Ze schrijft over taal en cultuurverschillen.
Breng hem over als taalvrijwilliger! Door een ander te helpen met het keren van het Nederlands, werk je mee aan het zelfvertrouwen, de toekomstkansen en positie van taalleerders in de Utrechtse samenleving. Word ook vrijwilliger bij Taal Doet meer! Voor meer info, check onze vacatures.
